Kış Operasyonu

Havacılıkta kış, bizlerin günlük yaşamındaki ¨üşümek¨ eyleminden biraz farklıdır…

Hemen hemen her hava koşulunda uçmaya uygun yapılsada uçaklar, özellikle kar yağışıyla birlikte bir çok etken gecikmelere neden olur…

- Bulutlar : Gökyüzüne baktığınızda canınızı sıkan, yorgan altında sevgiliyle film izleme duygularınızı tetikleyen kapkara bulutlar uçaklar için bir tehdittir. Solda kokpitteki hava durumunu gösteren radarın tipik bir görüntüsünü görüyorsunuz. Uçuş boyunca bu radar yardımıyla, ekrandaki renkli bölgelere girmeden uçuşu gerçekleştirmeye çalışır pilotlar. En basit şekilde anlatmak gerekirse, yeşil bölgeler zorunlu kalındığında girilecek yerler sarı ve kırmızılar ise girmekten kaçınılması gereken bölgelerdir. Soldaki resme dikkatli bakarsanız, uçağın rotası aslında ekranın sağında bulunan yeşil ve sarılı bölgelerden geçerken (uçak şeklinin sağından, sağ yukarı doğru uzanan pembemsi çizgi), pilotlar o bölgelere girmemek için bulutların sağından geçmeye karar vermiş ve rotadan belli oranda sapmışlardır. Bu sapmalar, uçuşlarda gecikmeler yaşanmasına neden olacaktır.

- De - Icing : Kar yağışının olduğu havalimanlarında, de-icing denen işlemler devreye girer. Bu işlem, uçağın uçuş yüzeylerinin özel solüsyonlarla yıkanması demektir. Amacı, burada oluşan ya da oluşması muhtemel buzlanmanın çözülmesidir. De-icing'in etki süresi kısadır… Bu süre, kullanılan karışıma göre değişmesine rağmen takriben 10 - 15 dakika civarındadır. Bu nedenle tüm yolcular uçağa alınıp, kalkışa giderken pist başına yakın bir yerde yapılan bir işlemdir. Fakat de-icing yaklaşık 4-5 dakika sürdüğü ve de-icing'den sonra kısa sürede kalkış yapılması gerektiği için tüm yolcular uçağa binip kapılar kapandıktan sonra ekipler de-icing için sıraya girerler. Sıra gelene kadar da uçak bulunduğu park pozisyonunda bekler. Bu koordinasyon havalimanı yetkilileri ve kokpit ekibi arasında yapılır. De-icing sırası geldiğinde uçaklar park yerinden çıkarak de-icing yerine hareket ederler. De-icing sırasında havalandırmadan zehirli gaz salınımı olmaması için havalandırma sistemleri kapatılır. Bu nedenle de-icing işlemi sırasında biraz havasız kalacaksınız demektir....

De-icing ihtiyacı teknik ekip ve kaptan tarafından koordine edilir ve son karar uçağın kaptanındadır.

- Türbülans : Yukarıda bahsettiğim 2 maddeye oranla bir gecikmeye neden olmasada uçuş konforunu bozan bir olaydır. Konu açılmışken tekrar belirtmek isterim ki Türbülansı ¨uçuş güvenliği¨ olarak değil ¨uçuş konforu¨ olarak değerlendiriyorum…

Bu bahsettiğim konuları sadece bulunduğunuz havalimanı için değil, uçağın bir önceki seferden geleceği havalimanı için de düşünmek gereklidir. Örneğin, Antalya'da günlük güneşlik bir hava varken İstanbul'dan gelecek uçak ¨hava şartlarından dolayı¨ gecikmeye girdiyse ¨Antalya'da hava güzel ama¨ düşüncesi sizleri yanlış fikre kapılmanıza neden olabilir.

Kışla ilgili bir başka konu da görüş düşüklüğüdür. Belli bir görüş düşüklüğüne kadar yapılan operasyonları her kokpit üyesi gerçekleştirebilir fakat yolda siz araba kullanırken bile görüşün düştüğü, araba kullanmakta zorlandığınız durumlarda oraya operasyon yapacak ekibin de uçtuğu uçakta belli tecrübeye sahip olması gerekir ki ¨düşük hava şartları¨nda operasyon gerçekleştirebilsin. Fakat sadece ekiplerin yetkili olması yetmeyecektir. Havalimanının, uçağın ve havayolunun bu tür operasyonlar için önceden yetkilendirilmiş olması gereklidir.

Bir başka durum da, pistlerdeki frenleme değerleridir. Pist üzerinde frenlemeyi etkileyecek buzlanma, kar yağışı gibi olumsuz koşullar gerçekleştiğinde havalimanı pist üzerindeki frenleme değerlerini ölçmeye başlayacaktır. Değerler belli limitlerin altına düştüğünde pistin temizlenmesi için havalimanı kısa süreli kapanmaya bu da havada ya da yerde beklemelere neden olacaktır.

Bir çok etkenin önemli olduğu kış operasyonlarında gecikmeler zaman zaman kaçınılmaz ve hatta bazen iptaller söz konusudur. Tüm havayollarının amacı sizleri A noktasından B noktasına ¨güvenli¨ şekilde ulaştırmak olduğu için tüm bu konuları titizlikle değerlendirir ve operasyonlarını buna göre gerçekleştirir.

Siz yolculara düşen, elde olmayan bu gecikmelerde sakinliğinizi koruyarak beklemeniz. Emin olun ekiplerin de amacı uçuşların gecikmeye uğramadan ama daha da önemlisi güvenliği aksatmadan operasyonun yürümesi olacaktır.

Herkese güvenli uçuşlar dilerim...